Tết Hàn thực có ý nghĩa như thế nào với người dân Việt Nam?

Tết Hàn thực

Có nguồn gốc từ Trung Quốc và miền bắc Việt Nam, mùng 3 tháng 3 Âm lịch hàng năm còn được biết đến với tên gọi "Tết Hàn Thực". Đúng như cái tên của nó, "Hàn thực" nghĩa là thức ăn lạnh. Chính vì vậy cứ đến ngày nay, nhiều gia đình lại chuẩn bị bột, đỗ xanh để cùng nhau làm bánh trôi, bánh chay, nấu xôi chè dâng lên lễ Phật và lễ gia tiên. 

Tuy nhiên, có một điển tích ở Trung Quốc gắn liền với ngày Tết Hàn thực mà chắc chắn nhiều người chưa được biết đến. Vào đời Xuân Thu, nhà Tấn, vua Tấn Xuân Thu vì gặp phải cảnh đại loạn mà bỏ nước đi lưu vong, nay thì trú ở nước Tề, mai thì chạy đến nước Sở. Nhưng bên cạnh người lúc nào cũng có một người theo giúp bày mưu kế. Đó chính là hiền sĩ Giới Tử Thôi.

Trong một lần trên đường lánh nạn, lương thực mà hai người mang theo đã cạn kiệt, Giới Tử Thôi đã phải lén cắt một miếng thịt đùi của mình đem nấu lên để dâng lên vua. Ăn xong Tấn Xuân Thu hỏi ra thì mới biết được sự thật. Ông cảm kích vô cùng trước tấm lòng của Giới Tử Thôi. Trong suốt mười chín năm phiêu bạt, vua tôi Tấn Xuân Thu đã trải qua không ít khó khăn hiểm trở để rồi đến một ngày ông giành lại được ngôi báu và trở về làm vua nước Tấn.

Trớ trêu rằng sau khi lấy lại được ngai vang, Tấn Xuân Thu lại quên mất người đồng hành đã "đồng cam cộng khổ" với mình là Giới Tử Thôi. Trong khi đó, Giới Tử Thôi cũng không đòi hỏi, oán hận gì, ông quyết định đưa mẹ già về ở ẩn tại núi Điền Sơn. Sau một thời gian Tấn Văn Công bất chợt nhớ ra, ông cho người lên Điền Sơn mời Giới Tử Thôi về cung lĩnh thưởng. 

Tuy nhiên, Giới Tử Thôi kiên quyết không chịu rời Điền Sơn khiến cho vua Tấn phải hạ lệnh đốt rừng nhằm ép Giới Tử Thôi ra ngoài. Biết không thoát được nhưng Giới Tử Thôi lại quyết không tuân mệnh. Kết cục là hai mẹ con ông đều bị chết cháy. Để tưởng nhớ công lao của Giới Tử Thôi, Tấn Xuân Thu đã lập miếu thờ cho ông và hạ lệnh cho toàn dân phải kiêng đốt lửa trong 3 ngày, đặc biệt chỉ được ăn đồ ăn nguội đã nấu sẵn. 

Ở Việt Nam, người dân cũng theo tục này và ăn Tết Hàn thực vào ngày mùng 3 tháng 3 Âm lịch hàng năm. Tuy nhiên, chúng ta chỉ làm bánh trôi, bánh chay thay vì chuẩn bị đồ ăn nấu sẵn, đồng thời cũng không có kiêng kỵ gì khác đặc biệt.